Kalkulator inflacji

Co to jest inflacja?

Inflacja jest definiowana jako utrzymujący się proces wzrostu cen w gospodarce narodowej. Obejmuje dłuższą perspektywę czasową. Ze wzrostem inflacji nierozerwalnie wiąże się utrata wartości pieniądza. Inflacja jest najczęściej spowodowana przez wzrost podaży pieniądza i jego szybkie tempo obiegu, a równolegle obywatele uciekają do gromadzenia środków w innych aktywach niż pieniężne. 

Jak ten kalkulator może Ci pomóc?

Kalkulator inflacji jest narzędziem, który pozwala na określenie wartości nabywczej określonej kwoty poprzez przemnożenie przez wskazaną stopę inflacji. Z jego pomocą można określić jak pieniądze będą traciły na posiadanej wartości wraz z upływem czasu. Przedstawia wartość oszczędności w przyszłości. Kalkulator inflacji można wykorzystać do:

• obliczania przyszłej wartości pieniądza, czyli wartości zgromadzonych oszczędności po upływie określonego czasu;
• obliczania przyszłej wartości długu, pozwala określić, czy pożyczenie kwoty pieniędzy przy danej stopie inflacji jest opłacalne w kontekście nałożonego oprocentowania;
• obliczania realnego zysku z inwestycji - zainwestowanie pieniędzy pozwoli osiągnąć zysk, a także uniknąć utraty wartości zgromadzonych środków pieniężnych .

Rodzaje inflacji

Głównym podziałem inflacji jest stopień wzrostu, ponieważ w zależności od okoliczności może osiągać różne poziomy. Najkorzystniejszym zjawiskiem z punktu widzenia gospodarki jest umiarkowany wzrost, który świadczy o rozwoju i konkurencyjności rodzimych rynków. Całość reguluje bank centralny, który posiada potencjalną możliwość kontrolowania poziomu inflacji. W rezultacie wyodrębniono cztery rodzaje inflacji:

• pełzająca - rodzaj cechujący się występowaniem nieznacznych zmian cen, które wahają się w granicy od 3 do 5% w skali roku. Pełzająca inflacja umożliwia kontrolowanie zmiany ceny przez władzę monetarną.
• krocząca - charakteryzuje się wzrostem cen wynoszącym od 5 do 10% w skali roku. W rezultacie dochodzi do podejmowania decyzji doprowadzających do nieświadomego, dodatkowego napędzania inflacji. Zwiększa się m.in. presja na wzrost wysokości wypłat. Bank centralny posiada trudność z kontrolowaniem aktualnego poziomu inflacji. 

• galopująca - o inflacji galopującej mówi się w sytuacji, gdy jej poziom przekracza 10% w zestawieniu rok rocznym. W ten sposób osiąga skalę stuprocentowego wzrostu cen. Taka sytuacja stanowi ogromne zagrożenie dla gospodarki. Bank centralny traci możliwość kontroli, spada wartość siły nabywczej pieniądza i dochodzi do długoterminowego obniżenia wzrostu gospodarczego. 
• hiperinflacja - ceny zaczynają wzrastać aż o ponad 100% w stosunku rocznym, zmiany mają charakter gwałtowny. W konsekwencji ma miejsce załamanie systemu finansowego, społeczeństwo zaczyna panikować. Masowo są wycofywane lokaty lub gromadzone środki są wymieniane na obcą walutę. 

Ponadto, można dostrzec przeciwieństwo czyli deflacja. Jest to zjawisko odwrotne do inflacji. Dostrzegalne są znaczne spadki poziomu cen na rynku. W rezultacie, długie utrzymywanie tego zjawisko doprowadza do stagnacji w gospodarce.  Choć obniżanie cen na rynku może być sytuacją pożądaną przez konsumentów, to jednak bezpieczne jest unikanie spadku cen. O wiele korzystniejszy jest niski, bezpieczny poziom inflacji. 

Jak obliczana jest inflacja?

Ogólny poziom cen, który znajduje swoje miejsce w definicji inflacji, stanowi swoistą podstawę do wykonywania pomiaru inflacji. 

• inflacja bazowa - wykorzystywana przez banki centralne do określenia przyczyn zmian inflacji w odniesieniu do dłuższych okresów. W tych wskaźnikach nadrzędnym działaniem jest wyłącznie cen pewnych towarów i usług ze stworzonego koszyka. Narodowy Bank Polski w praktyce wykorzystuje cztery miary inflacji bazowej: inflacja bazowa po wyłączeniu cen administrowanych, cen najbardziej zmiennych, cen żywności i energii, a także 15% średnia obcięta. 
• inflacja CPI (CPI - consumer price index) - wskaźnik cen konsumpcyjnych to najpopularniejsza miara inflacji. Mierzony jest w oparciu o wyniki badania cen towarów i usług konsumpcyjnych przeprowadzanych przez Główny Urząd Statystyczny (link) w ramach rynku detalicznego. Równolegle odbywa się także ankietowe badanie budżetów gospodarstw domowych, które umożliwia określenie najczęstszych wydatków ponoszonych na towary i usługi w ramach prowadzonych gospodarstwach domowych. Następnie, zgromadzone informacje są dzielone ze względu na kategorie i przypisane do nich wagi tzw. koszyk inflacyjny.

Przyczyny inflacji

Śledząc przeszłe wydarzenia, które są powiązane ze wzrostem poziomu inflacji można wyróżnić kilka sytuacji, które posiadają ogromny wpływ na ten wskaźnik. W rezultacie wpływ na zwiększenie poziomu inflacji posiada:

• nadmierny wzrost podaży pieniądza, co jest konsekwencją dodatkowej emisji przez bank centralny, a także kreacją pieniędzy dokonywanej przez banki komercyjne;
• nieprzewidywalny i w szybki tempie wzrost kosztów produkcji, podyktowany np. przez wyższe ceny surowców, co skutkuje ograniczeniem podaży;
• podwyższenie się poziomu zagregowanego popytu w gospodarce; 
• brak równowagi w budżecie, czyli państwo planuje więcej wydać niż pozyskać;
• poczynienie zbyt dużych inwestycji w gospodarkę;
• gospodarka państwa oparta jest o wadliwą strukturę;
• wzrost cen importowanych artykułów do danego kraju, co wpływa na zwiększenie kosztów produkcji. 

Inflacja a stopy procentowe

Narodowy Bank Polski, który odpowiada za monitorowanie poziomu inflacji wyodrębnił organ decyzyjny określony jako Rada Polityki Pieniężnej. W zakres możliwości RPP wchodzi nie tylko ustalanie i realizowanie założeń wynikających z polityki pieniężnej państwa, ale także ustalanie wysokości podstawowych stóp procentowych. W swoich działaniach musi uwzględniać cel inflacyjny, który stanowi konieczność utrzymania inflacji na określonym poziomie.

W Polsce przyjęto, że inflacja powinna wynosić 2,5% z możliwością odchylenia o jeden punkt procentowy w obydwie strony. W rezultacie określono, że bezpieczna wartość inflacji wynosi od 1,5 do 3,5%. Nie można zapomnieć, że inflacja posiada ogromne przełożenie na oprocentowanie lokat, kredytów i obligacji. 

W przypadku lokat należy uwzględnić, że oferowane przez banki oprocentowanie zazwyczaj osiągania minimalne wartości, które odzwierciedlają brak ewentualnych zagrożeń dla zainwestowanych pieniędzy. Wówczas, przy rosnącym stopniu inflacji dochodzi do sytuacji, gdy lokaty przestają być opłacalnym rozwiązaniem. Zdeponowane pieniądze w banku w ciągu danego okresu stracą o wiele więcej na wartości przez inflację, niż można na nich w tym czasie zarobić. Banki niezwykle rzadko decydują się na podniesienie oprocentowania oferowanych lokat, aby były adekwatne do poziomu inflacji w kraju. 

Jeszcze większy wpływ na oprocentowanie kredytów posiada inflacja. Płacona co miesiąc rata kredytu składa się z części kapitałowej i odsetkowej. Odsetki to oprocentowanie bankowe i ogólnorynkowa stopa bazowa, która jest określana przez NBP. Przy wzroście inflacji dochodzi do podwyższenia stóp procentowych, co ma wyhamować ilość pieniędzy w obiegu więc równolegle zwiększają się koszty kredytów. Jednocześnie banki obawiają się braku rzetelności w spłacie zaciągniętych u nich zobowiązań i decydują się na podwyżkę marży. W konsekwencji dla kredytobiorców wzrasta rata kredytu.

Inflacja wywiera wpływ także na oprocentowanie obligacji. Podwyższanie wskaźnika inflacji, a tym samym stóp procentowych wymusza konieczność większych wypłat dla inwestorów posiadających obligacje skarbowe. W szczególności dotyczy to obligacji indeksowanych o inflację, wówczas odsetki wzrastają niemalże dwukrotnie. Należy pamiętać, że obligacje skarbowe charakteryzują się niskim stopniem ryzyka, a to przekłada się na niższe oprocentowanie.

Analizując wpływ inflacji na stopy procentowe nie można pominąć kwestii realnych ujemnych stóp procentowych, które są następstwem luzowania polityki pieniężnej. Ujemne stopy procentowe sprawiają, że nie opłąca się przechowywać majątku w na lokatach czy też obligacjach, co powoduje wypychanie kapitału do innych klas aktywów, jak akcje, surowce, czy nieruchomości.

Jak chronić oszczędności przed inflacją

Ostatnie wzrosty poziomu inflacji skutecznie zachęcają do podejmowania decyzji o inwestowaniu posiadanych oszczędności. Jednak w obecnej sytuacji należy ze szczególną ostrożnością analizować możliwości oferowane przez rynek. Przykładem jednego z najgorszych obecnie scenariuszy inwestowania środków są lokaty lub konta oszczędnościowe. Należy pamiętać, że ich oprocentowanie jest już poniżej jakiejkolwiek granicy opłacalności.

Aktualny poziom inflacji znacząco przewyższa potencjalne zyski, co sprawia, że lokaty i konta oszczędnościowe nie zapewniają żadnej ochrony dla posiadanego kapitału. Jednocześnie podczas podejmowania decyzji o wykupie obligacji skarbowych należy pamiętać o ochronie kapitału tylko do określonego poziomu inflacji. Stąd też warto skorzystać z kalkulatora inflacji przed sfinalizowaniem zakupu. 

Z pewnością bardzo dobrym posunięciem jest zainwestowanie w realne aktywa, które umożliwiają uniezależnie środków od wahań wartości pieniędzy. Warto zauważyć, że odwrotność definicji inflacji sugeruje, że inflacja pozwala na zwiększenie wartości aktywów w odniesieniu do środków finansowych. Osoby, które chcą chronić posiadane środki przed inflacją, mogą rozważyć inwestycję w:

• akcje
• surowce
• złoto
• nieruchomości
• środki trwałe

Inflacja w Polsce

Za monitorowanie i kontrolowanie poziomu inflacji odpowiada Narodowy Bank Polski, który przeciwdziała jej gwałtownemu wzrostowi. Od lat 70 XX wieku Główny Urząd Statystyczny zajmuje się badaniem inflacji. Z pewnością momentem przełomowy w polskiej gospodarce były lata 90’ XX wieku, kiedy poziom inflacji w Polsce wyniósł aż 585 procent. Dla zobrazowania ówczesnej sytuacji można przestawić kilka przykładowych cen w 1994 roku, np. jajko kosztowało 2200 zł, kilogram szynki kosztował 128.000 zł. Konieczne były wówczas zmiany, dlatego przeprowadzono reformę walutową.

Następne dwie dekady upływały pod znakiem stabilnej sytuacji gospodarczej, ponieważ poziom inflacji pozostawał opanowany. 

W następstwie ekspansywnej polityki monetarnej w kraj i na świecie inflacja w Polsce systematycznie rośnie. Obecnie wynosi 6,8% - rodzi to obawy co dalej.

Czy inflacja jest zła?

Ekonomiści od lat toczą spór o ocenę inflacji. Do niedawna dostrzegalną przewagę posiadało stwierdzenie, że inflacja jest zła dla gospodarki. W szczególności odnosząc się do sytuacji, kiedy wzrost inflacji doprowadzał do ogromnego kryzysu gospodarczego. Jednak bazując na współczesnej wiedzy i funkcjonowaniu gospodarek na świecie, nie można jednoznacznie ocenić inflacji. Z pewnością utrzymywanie inflacji na niskim poziomie jest korzystne, ponieważ zachęca osoby posiadające oszczędności do inwestowania. Taki sposób działania jest korzystny zarówno dla gospodarki jak i dla społeczeństwa.

Zalety inflacji kończą się w momencie, kiedy zaczyna ona wymykać się spod kontroli. Wówczas sytuacja zaczyna obierać dramatyczny scenariusz, zarówno dla obywateli jak i dla gospodarki. Chwila nieuwagi osób odpowiedzialnych za kontrolowanie poziomu inflacji wystarcza, aby wskaźnik poszybował w górę. Rosnące w nieskończoność ceny rujnują oszczędności obywateli. W rezultacie może dojść do skomplikowania sytuacji gospodarczej, co w historii pokazało, że może doprowadzić nawet do zrujnowania rynków.

Inflacja jest zjawiskiem gospodarczym, do którego każdy musi przywyknąć. Należy mieć na względzie, że inflacja pozostaje nieodłącznym towarzyszem rynków i jej obecność jest dostrzegalna nawet przez osoby, które pracują w branżach ekonomicznych. Brak możliwości uniknięcia wpływu inflacji na życie przemawia za korzystaniem z kalkulatora inflacji, ponieważ w ten sposób można kontrolować wpływ tego wskaźnika na posiadany kapitał. Monitorowanie stanu oszczędności z jednoczesnym kontrolowaniem poziomu inflacji umożliwia wybór bardziej rentownego rozwiązania, nawet w dłuższej perspektywie.